Bilirubin

Normalne vrednosti bilirubina u krvi su od 5.1 do 17.0 mmol/l odnosno od 0,3 do 1,0 mg/dl krvi.

Stalno visoke vrednosti najčešće ukazuju na maligna oboljenja.

Visoke vrednosti bilirubina u ekstracelularnoj tečnosti najčešći su uzroci žutice. Bilirubin je takođe odgovoran i za žutu boju modrica.

Oštećenja ćelija jetre mogu uzrokovati
žuticu.

Reč žutica (icterus) znači žućkastu obojenost telesnih tkiva, uključujući tu i kožu, ali i duboka tkiva. Da bi bila vidljiva potrebno je da količina bilirubina u plazmi pređe 1,5 mg/dl, što je tri puta više od uobičajene količine od 0,5 mg/dl. Žutica sama po sebi nije bolest već posledica patoloških procesa.

Najčešći uzroci žutice su:

• Pojačana destrukcija eritrocita sa brzim oslobađanjem bilirubina u krvi,
• Opstrukcija žučnih puteva ili oštećenje ćelija jetre tako da ni normalne količine bilirubina ne mogu biti izlučene u digestivni trakt.

Žutica se prema načinu nastanka može podeliti na 3 tipa:

• Hemolitička žutica – nastaje zbog prekomerne razgradnje eritrocita,
• Opstrukcijska žutica – nastaje usled mehaničke prepreke u žučnim putevima (kamen, tumor, karcinom pankreasa), i
• Parenhimatozna žutica – nastaje kod oštećenja parenhima jetre (hepatitis, ciroza, lekovi).

Kod akutnog oboljenja jetre, nivo bilirubina je od malog prognostičkog značaja i brzo nestaje po povlačenju bolesti (akutni virusni hepatitis, bilijarna opstrukcija).

U hroničnim bolestima, postepeno i lagano povećavanje predstavlja loš prognostički znak.

Nekonjugovana hiperbilirubinemija

Hiperbilirubinemija znači povećane količine bilirubina u krvi. Nekonjugovana hiperbilirubinemija je obično slaba. Najčešći uzrok je prolazna, neonatalna, fiziološka žutica (žutica novoređenčeta).

Terapija

Primenjuju se:

• Fenobarbiton, koji je veoma efikasan, i
• Izlaganje dnevnoj svetlosti.

Uzroci nekonjugovane hiperbilirubinemije

• Crigler – Najjarov sindrom, tip I – to je kongenitalna, nehemolitička žutica, redak autosomno-recesivan porođaj. Karakteriša ga teška kongenitalna žutica. Bolest je obično fatalna unutar prvih 15 meseci života. Ova deca su lečena fototerapijom. Bez lečenja, količina bilirubina u serumu je obično veća od 20 mg/dl.
• Crigler – Najjarov sindrom, tip II – redak, nasledni poremećaj. Glavni uzrok je poremećaj prihvatanja bilirubina. On je glavni uzrok nekonjugovane hiperbilirubinemije u spoljašnjih i nehospitalizovanih bolesnika. Češće se javlja kod muškaraca i obično se dijagnostifikuje u kasnoj adolescenciji ili ranoj mladosti. U terapiji se daju velike doze fenobarbitala.
• Gilberova bolest – javlja se kod više članova iste porodica. Karakteriše se blagom, hroničnom, nekonjugovanom hiperbilirubinemijom koja se javlja u odsustvu drugih znakova i simptoma. Bilirubin u serumu je od 1,5 do 6 mg/dl. Poremećaj se otkriva slučajno pri pregledu krvi. On ima benigni tok i ne zahteva terapiju. Dijagnoza se potvrđuje pomoću redukcione ishrane od 400 kalorija i to ne više od 1/3 kalorija u obliku masti ili pomoću davanja 50 mg nikotinske kiseline.
• Toksična hiperbilirubinemija – nastaje kao rezultat delovanja toksina na nivou jetre kao što je trovanje hloroformom, kod virusnog hepatitisa, ciroze jetre, trovanje pečurkama Amanita.

Hemijska formula bilirubina.

Molekularna formula bilirubina:
C₃₃H₃₆N₄O₆

Konjugovana hiperbilirubinemija

Zbog toga što se konjugovani bilirubin rastvara u vodi, on se može otkriti u mokraći većine bolesnika sa konjugovanom hiperbilirubinemijom.

Uzroci konjugovane hiperbilirubinemije

• Hronična idiopatska žutica (Dubin-Johnsonov sindrom) – u početku je žutica neprimetna. Često se uočava u 2-oj, 3-oj deceniji. Žutica se povećava u trudnoći, infekcijama, prilikom operacija. To je benigni sindrom koji ne zahteva terapiju. Fenobarbiton može povremeno redukovati nivo bilirubina.
• Opstrukcija žučnih puteva – konjugovana hiperbilirubinemija nastaje zbog blokade hepatičkog ili zajedničkog žučnog kanala.

PROČITAJTE JOŠ: